Ազգային էկոնոմիկայի նախարարության տվյալներով՝ Ղազախստանի առևտրի ծավալը 2022 թվականին գերազանցել է բոլոր ժամանակների ռեկորդը՝ 134.4 միլիարդ դոլար, գերազանցելով 2019 թվականի 97.8 միլիարդ դոլարի մակարդակը։
Ղազախստանի առևտրի ծավալը 2022 թվականին հասել է բոլոր ժամանակների ամենաբարձր՝ 134.4 միլիարդ դոլարի, գերազանցելով համավարակից առաջ եղած մակարդակը։
2020 թվականին, մի շարք պատճառներով, Ղազախստանի արտաքին առևտուրը նվազել է 11.5%-ով։
Նավթի և մետաղների աճի միտումը ակնհայտ է 2022 թվականին արտահանման մեջ։ Սակայն, փորձագետները նշում են, որ արտահանումը չի հասել առավելագույնի։ «Կազինֆորմ»-ի հետ հարցազրույցում Ղազախստանի տնտեսագիտության ինստիտուտի փորձագետ Էրնար Սերիկը նշել է, որ անցյալ տարի աճի հիմնական պատճառը ապրանքների և մետաղների գների աճն էր։
Ներմուծման առումով, չնայած համեմատաբար դանդաղ աճի տեմպին, Ղազախստանի ներմուծումն առաջին անգամ գերազանցեց 50 միլիարդ դոլարը՝ գերազանցելով 2013 թվականին սահմանված 49.8 միլիարդ դոլարի ռեկորդը։
Էռնար Սերիկը 2022 թվականին ներմուծման աճը կապեց բարձր համաշխարհային գնաճի հետ, որը պայմանավորված էր ապրանքների գների բարձրացմամբ, համաճարակի հետ կապված սահմանափակումներով, ինչպես նաև Ղազախստանում ներդրումային նախագծերի իրականացմամբ և ներդրումային ապրանքների գնմամբ՝ իր կարիքները բավարարելու համար։
Երկրի երեք խոշորագույն արտահանողների շարքում առաջատարը Ատիրաուի մարզն է, երկրորդ տեղում՝ մայրաքաղաք Աստանան՝ 10.6%-ով, իսկ երրորդում՝ Արևմտյան Ղազախստանի մարզը՝ 9.2%-ով։
Տարածաշրջանային համատեքստում, Ատիրաուի շրջանը գլխավորում է երկրի միջազգային առևտրի ծավալը՝ 25% (33.8 միլիարդ դոլար) մասնաբաժնով, որին հաջորդում են Ալմաթին՝ 21% (27.6 միլիարդ դոլար) և Աստանան՝ 11% (14.6 միլիարդ դոլար):
Ղազախստանի հիմնական առևտրային գործընկերները
Սերիկը նշեց, որ 2022 թվականից ի վեր երկրի առևտրային հոսքերը աստիճանաբար փոխվել են, և Չինաստանի ներմուծումը գրեթե հավասարվել է Ռուսաստանի ներմուծմանը։
«Ռուսաստանի նկատմամբ կիրառված աննախադեպ պատժամիջոցներն իրենց ազդեցությունն են ունեցել։ Նրա ներմուծումը 2022 թվականի չորրորդ եռամսյակում նվազել է 13 տոկոսով, մինչդեռ չինական ներմուծումը նույն ժամանակահատվածում աճել է 54 տոկոսով։ Արտահանման առումով մենք տեսնում ենք, որ շատ արտահանողներ փնտրում են նոր շուկաներ կամ նոր լոգիստիկ երթուղիներ, որոնք շրջանցում են Ռուսաստանի տարածքը, ինչը երկարաժամկետ հետևանքներ կունենա», - ասաց նա։
Անցյալ տարվա վերջին Իտալիան (13.9 միլիարդ դոլար) գլխավորում էր Ղազախստանի արտահանումը, որին հաջորդում էր Չինաստանը (13.2 միլիարդ դոլար): Ղազախստանի ապրանքների և ծառայությունների արտահանման հիմնական ուղղություններն էին Ռուսաստանը (8.8 միլիարդ դոլար), Նիդեռլանդները (5.48 միլիարդ դոլար) և Թուրքիան (4.75 միլիարդ դոլար):
Սերիկը հավելել է, որ Ղազախստանը սկսել է ավելի շատ առևտուր անել Թյուրքական պետությունների կազմակերպության հետ, որի մեջ են մտնում Ադրբեջանը, Ղրղզստանը, Թուրքիան և Ուզբեկստանը, որոնց բաժինը երկրի առևտրի ծավալում գերազանցում է 10%-ը։
ԵՄ երկրների հետ առևտուրը նույնպես վերջին տարիների ամենամեծն է և շարունակում է աճել այս տարի։ Ղազախստանի արտաքին գործերի փոխնախարար Ռոման Վասիլենկոյի խոսքով՝ ԵՄ-ն կազմում է Ղազախստանի արտաքին առևտրի մոտ 30%-ը, և առևտրի ծավալը 2022 թվականին կգերազանցի 40 միլիարդ դոլարը։
ԵՄ-Ղազախստան համագործակցությունը հիմնված է ընդլայնված գործընկերության և համագործակցության համաձայնագրի վրա, որն ամբողջությամբ ուժի մեջ է մտնում 2020 թվականի մարտին և ընդգրկում է համագործակցության 29 ոլորտ, այդ թվում՝ տնտեսություն, առևտուր և ներդրումներ, կրթություն և հետազոտություն, քաղաքացիական հասարակություն և մարդու իրավունքներ։
«Անցյալ տարի մեր երկիրը համագործակցել է նոր ոլորտներում, ինչպիսիք են հազվագյուտ մետաղները, կանաչ ջրածինը, մարտկոցները, տրանսպորտային և լոգիստիկ ներուժի զարգացումը, ինչպես նաև ապրանքային մատակարարման շղթաների դիվերսիֆիկացիան», - ասել է Վասիլենկոն։
Եվրոպացի գործընկերների հետ նման արդյունաբերական նախագծերից մեկը շվեդա-գերմանական «Սվեվինդ» ընկերության հետ կնքված 3.2-4.2 միլիարդ դոլարի համաձայնագիրն է՝ արևմտյան Ղազախստանում քամու և արևային էլեկտրակայաններ կառուցելու համար, որը, ինչպես կանխատեսվում է, 2030 թվականից սկսած կարտադրի 3 միլիոն տոննա կանաչ ջրածին՝ բավարարելով ԵՄ-ի պահանջարկի 1-5%-ը։
Ղազախստանի առևտուրը Եվրասիական տնտեսական միության (ԵԱՏՄ) երկրների հետ 2022 թվականին հասել է 28.3 միլիարդ դոլարի։ Ապրանքների արտահանումն աճել է 24.3%-ով՝ հասնելով 97 միլիարդ դոլարի, իսկ ներմուծումը՝ 18.6 միլիարդ դոլարի։
Ռուսաստանին բաժին է ընկնում Եվրասիական տնտեսական միության տարածքում երկրի ընդհանուր արտաքին առևտրի 92.3%-ը, որին հաջորդում են Ղրղզստանը՝ 4%, Բելառուսը՝ 3.6%, Հայաստանը՝ -0.1%։
Հրապարակման ժամանակը. Ապրիլի 11-2023